DECISION
The Applicant has applied for amnesty in respect of a number of incidents, some of which were dealt with at hearings. The remaining incidents are being dealt with in chambers. The remaining incidents are the following and the extracts are quoted from his application:
1. Manufacturing of Magnetic Containers
1.1 Gedurende 1969, binne die bestek van my eerste diensjaar by die Veiligheidstak, het ek 'n opdrag vanaf my seksiehoof wyle Adj Offisier Meyer, (toe 'n Sersant) ontvang om 'n rubber houer, voorsien van vier sterk magnete te vervaardig. Ek is voorsien van 'n skets met afmetings en het verneem dat dit 'n opdrag is van die toenmalige Bevelvoerder van die Eenheid wat daardie jare beken gestaan het as die Plofstofeenheid, Majoor AFP Verwey (later wyle Brig Verwey). Ek het onder groot vertrou verneem dat dit 'n houer is wat met plofstof gevul sou word en vir 'n offensiewe doel op 'n staalteiken geplaas sou word. Alhoewel dit in voorkoms baie anders gelyk het as die nou bekende Russiese Kleefmyn, kan dit as 'n tuisgemaakte weergawe daarvan vergelyk word. Ek het slegs die dop vervaardig en het nie 'n finale produk onder die oë gehad nie en weet ook nie of/waarvoor dit aangewend is nie. Hierdie ervaring, alhoewel my rol daarin maar baie klein was, het 'n besondere indruk op my gemaak, net omrede dit my eerste kennismaking hiermee was en ek besef het dat die Veiligheidstak inderdaad offensiewe operasies teen die vyand geloods het.
1.2 Ek is by geleentheid, ek skat, tydens die laat sewentigs, ek kan nie onthou presies wanneer nie en ook nie deur wie nie, getaak om 'n houer te vervaardig om plofstof op 'n staal teiken vir offensiewe handeling te plaas. Ek het 'n houer vervaardig wat so groot was soos 'n minikleefmyn of soos 'n steen 500gram botter en dit van magnete voorsien. Die grootte en formaat was soortgelyk aan die houer wat ek tydens 1969 vervaardig het soos beskryf in my loopbaangeskiedenis.
Ek dra nie kennis of dit ooit aangewend is en wat die oogmerk in beide gevalle daarmee sou wees nie.
2. Adaptation of pocket watches as detonator switches
Ek het by twee of drie geleenthede in my loopbaan tien (ongeveer 1970 tot 1985) of meer horlosies by geleentheid, aangepas of deur lede van my personeel laat aanpas, om dit as tydskakelaar van 'n elektroniese samestelling te laat dien. Dit is gedoen deur 'n gaatjie in die horlosieglas te boor en 'n kontak daarop vas te skroef waaraan 'n elektriese draadjie gesoldeer is. 'n Draadjie is ook aan die romp van die horlosie gesoldeer. Die skroefie deur die horlosieglas was so geplaas dat die uur-wyser van die horlosie daarmee kontak kan maak. Dit kon dus dien as skakelaar of tydmeganisme.
Die versoeke het gekom van die Plofstof Eenheid en was heeltemal bona fide. Amptelike befondsingskanale is aangewend vir die aankoop van die horlosies en alle ander materiaal wat gebruik is, is op 'n werkskaart gereflekteer en uit die voorradestoor van Tegnies bekom. Die aanvraag sou heel waarskynlik nog skriftelik gewees het, ten einde die uitgawe te kon regverdig binne die delegasie wat bestaan het. Ek het later jare tydens my bomopruimingskursus ook die aanwending in praktyk gesien. Die horlosies was en word moontlik vandag nog as handige en goedkoop bewapenings meganisme tydens praktiese opleiding van bomopruimingsoperateurs in die tegnieke van fop-meganismes aangewend.
Na die beste van my wete het ek nooit van die horlosies aan enige lid of persoon anders as die aanvraer, nl die Bevelvoerder, bomopruiming, verskaf nie. Ek sou dit ook nie kon doen nie want ek kon nie self so 'n versoek genereer vir eie aanwending binne die voorskrifte nie. Talle van die horlosies is dus oor jare Tegnies vir 'n bona fide doel vervaardig. Dit was nie sinister of onreëlmatig nie, aangesien ons ook talle ander voorbeelde van fop-meganismes vir dieselfde eenheid vervaardig het.
Ek is egter by geleentheid (ongeveer 1980) deur Dirk Coetzee, oud Kaptein en voormalige Bevelvoerder van die Vlakplaas Komponent van die Veiligheids Hoofkantoor, meegedeel dat hy van die meganismes gebruik het in 'n operasie wat hy tesame met ander lede in Swaziland uitgevoer het. Hy het my meegedeel dat hy twee strukture in afsonderlike ontploffings, beskadig het en dat hy van die horlosies vir die doel aangewend het. Ek het nie hierdie inligting wat ek as baie sensitief beskou het met enige iemand gedeel nie. As Polisie-beampte het ek versuim om dit te rapporteer aangesien ek geglo het dat Dirk gesanksioneerd opgetree het binne die raamwerk van die rewolusionêre stryd. Ek poog hoegenaamd nie hiermee om regverdiging te skep vir operasies wat deur ander uitgevoer is nie en poog ook voorts nie om myself te verontskuldig nie maar wil dit tog stel dat ek nie enige van die meganismes vervaardig het wetende dat dit offensief aangewend sou word nie. Indien dit wel gebeur het, kan ek dit nie onthou nie.
3. Providing vehicles with hidden compartments
Oor die jare heen is daar talle voertuie van lede van die Mag en Beriggewers voorsien van versteekte kompartemente om wapentuig mee te vervoer. Die doel hiermee sou wees om op 'n bedekte wyse binnelands sowel as oorgrens wapentuig en ander toerusting soos kameras, dokumentasie, films ens te kon vervoer. In die geval van beriggewers was dit gewoonlik ook noodsaaklik om die voertuie op die normale wyse te laat herregistreer om terugspoorbaarheid met betrekking tot die beriggewer se identiteit te verhoed. (Hierdie aksie kan vergelyk word met die verskaffing van 'n vals identiteit/paspoort). Hierdie versoeke was sover ek nou kan onthou, altyd skriftelik en deur hoër gesag gemagtig. Die uitgawes was ingevolge die normale befondsings kanale en verrekenings prosedures hanteer. Daar was dus 'n prysopgawe ten opsigte van die taak voorberei en aan Hoofkantoor voorgelê vir magtiging. Die hele proses was dus bona fide en is in die normale werksverrigting uitgevoer. Ons, die Tegniese Afdeling het nie oor intieme kennis met betrekking tot wanaanwending - of voorstelling beskik nie en derhalwe kon ek hieroor nie veel meer sê nie. Indien daar afgewyk is van die aanvanklike motivering, is dit na my mening nie in oorleg met my kantoor gedoen nie. Indien daar wel uitsonderings was kan ek dit nie op hierdie stadium onthou nie. Die omvang van hierdie tipe take was sodanig dat daar 'n sub-seksie was wat feitlik voltyds daarmee gemoeid was. Die inligting word weer eens verskaf om suiwer perspektief te verskaf aan die werksaamhede van take wat verrig is deur die Tegniese Afdeling met betrekking tot die steun wat aan bedekte operasies verleen is.
4. Theft of UNTAG vehicles
Ek is op 'n dag ongeveer 1990 deur Genl Maj le Roux, toe moontlik nog 'n Brigadier in Bevel by die Bestuursondersteunings Komponent van die Afdeling Misdaad Bestryding en Ondersoeke van die SA Polisie, ontbied. Hy het my gelas om voertuie wat by die TIN hoofbasis (Teen Insurgensie Eenheid van die SA Polisie) reg langs die Polisie Kollege in Pretoria Wes, geparkeer was, in ontvangs te neem. Hy het aan my verduidelik dat daar 'n proses aan die gang was om die voertuie op SA Polisie sterkte te neem ingevolge Regulasie 80(6) van die Polisie Wet en dat ek die voertuie voorlopig tot verdere kennisgewing op my sterkte moet hou.
Hoe daar in besit van die voertuie gekom is, is nie aan my bekend nie. Ek was ook voorsien van sleutels wat my toegang sou bied tot behoueringskratte waarin die voertuie geberg was. Ek het een laat middag of vroeg aand die twee voertuie gaan afhaal en dit by ons kantore in Rebeccastraat geparkeer. Dit was twee Toyota Land Cruiser Stasiewaens en het nog nuut voorgekom. Ek het vanweë die voorkoms agtergekom dat dit soortgelyk was aan die voertuie wat deur UNTAG in Namibië gebruik is. My opdrag was dat ek die voertuie moes op sterkte neem en sodanig aanpas dat dit nie meer kenmerkend as UNTAG voertuie sou voorkom nie. Die uitgawes hieraan was gering, maar is nietemin ingevolge prosedure hanteer. Ek het die herregistrasie van die voertuie gedoen en deur die Hoof, Logistiek die voertuie op my eenheid se sterkte laat plaas.
Ek is nie bewus van die aanvanklike oogmerk of wyse waarop die voertuie bekom is nie, hetsy deur beslaglegging of anders maar vermoed dat dit moontlik operasionele buit kon wees wat in belang van die SA Polisie beslag op gelê is. Die wyse waarop dit hanteer is het aangedui dat dit nie in enige iemand se persoonlike belang was nie, maar tot voordeel van die SA Polisie.
5. Provision of silencers for and adaptation of weapons
Vlakplaas as semi-koverte komponent van die Veiligheidstak en ook aktief gemoeid met koverte offensiewe optredes het buitengewone behoeftes gehad met betrekking tot hul uitrusting. Hulle was baie goed toegerus met die mees moderne laser afstandmeters, nagsig verkykers, nagsig visiere en skerpskutters wapentuig. Gegewe die koverte omgewing waarin hulle soms moes funksioneer, sou hierdie konvensionele wapentuig nie versoenbaar wees met die beeld wat geprojekteer is om 'n bepaalde doelwit te bereik nie.
Verskeie van hul wapens is dan ook deur die Tegniese Afdeling aangepas om dit kleiner, korter en makliker verteekbaar te maak vir koverte aanwending. 'n Verdere aanpassing was die voorsiening van knaldempers ten einde dit weer eens meer gebruikersvriendelik ten opsigte van koverte aanwending te maak.
Hierdie aanpassing bring die hulpverlening nie in konteks met 'n onwettige handeling gesien nie, daar soortgelyke, maar groter weergawes deur die Hoof Logistiek aan Vlakplaas verskaf is. Dit word slegs vermeld om totale openbaarmaking te bevorder. Ek het voorts geglo dat ek opgetree het binne die raamwerk van my werksaamhede.
6. Provision of poison used to kill dogs
Ek is by geleentheid deur Dirk Coetzee, oud Kaptein en voormalige Bevelvoerder van die Vlakplaas Komponent van die Veiligheids Hoofkantoor, besoek. Hy het my meegedeel dat hy waarneming doen op 'n aktivis en dat hy geweldig las het van honde wat sy of lede van sy groep se teenwoordigheid verraai. Hy het gevra of ek nie oor gif beskik waarmee hy die honde kan vergewe nie. Ek het aan hom 'n houer met gif verskaf. Ek kan nie onthou of ek dit dadelik gegee het of eers op 'n later stadium nie. Al verklaring wat ek vir die besit daarvan kan gee, is dat ek dit moontlik vir landboudoeleindes [vergiftiging van ongediertes of landbouplaagbeheer doeleindes] in my besit gehad het. Ek was beslis nie ingelig oor 'n moordplan op die aktivis nie. Hy het wel, op 'n heelwat later stadium aan my oorgedra dat hy verantwoordelik was vir 'n moord op 'n aktivis. Ek het dit nie met enige iemand bespreek nie en ook nie aan hoër gesag gerapporteer nie. Voorts het ek nooit van enige iemand anders bevestiging daarvoor ontvang nie. In my hoedanigheid as polisiebeampte het ek nagelaat om 'n misdryf waarvan ek moontlik kennis gedra het, te rapporteer. Ek het maar aanvaar dat daar binne die raamwerk van die heersende konflik, deur die Polisie opgetree is, teen 'n vyandige aktivis wat die gewapende stryd op so 'n mate gesteun het dat daar geen ander oplossing was waarop die probleem besweer kon word nie. Ek het nie kennis gedra wie Mxenge was en watter rol hy gespeel het nie.
7. Stratkom operation in Western Cape and the bombing of the First National Bank ATM, Claremont
Gedurende die tydperk van die totale aanslag gemik teen die samelewing van die RSA, ongeveer die middel tagtigerjare, is verskeie strukture geskep onder andere om ter voorkoming en stabiliserend te funksioneer. Ander weer het gehandel met die dag-tot-dag situasie soos voortgevloei het uit die gepolariseerde klimaat wat daardie tyd geheers het. Een van die bene van die Sekretariaat van die Staatsveiligheidsraad was inderdaad die Tak Strategiese Kommunikasie waarvan die doel was om 'n spesifieke klimaat te skep, soos voorgeskryf deur die Sekretariaat. Die SA Polisie, SA Weermag en Nasionale Intelligensie was die drie rolspelers in die verband, elk met 'n afgebakende werksterrein.
Die Tegniese Afdeling is op hierdie terrein suiwer vir hul kundigheid op 'n spesifieke terrein, nl penetrasie-kundigheid aangewend en moet hul rol geweeg word teen die oorhoofse rol van klimaatskepping en disinformasie om 'n bepaalde effek te skep, ter bevordering van 'n regeringsdoelwit.
Alhoewel ek nie betrokke was in beide die beplanning en uitvoering nie is daar na afloop van die operasie bepaalde mededelings aan my gemaak aangaande die operasie. Japie Kok, van my personeel, het aan my gerapporteer dat hy by twee optredes betrokke was wat deur Brig Griebenhauw, die Afdelings Bevelvoerder, Wes Kaap gelas was. Die politieke oogmerk was om 'n klimaat te skep en was nie teen individue gerig nie. Die opdrag was dat twee teikens elk met 'n kleefmyn beskadig sou word, ten einde 'n spesifieke klimaat te skep. Die teikens sou onderskeidelik 'n Eerste Nasionale Bank OTM wees en die ander langs 'n Poskantoor, onbekend aan my. Ek het hierdie as 'n gemagtigde operasie ge-ag wat daarop gerig was om die Bevrydingsorganisasies by die publiek in onguns te bring en het dit nie geverifieer nie.
8. Placing of explosives in a Combi vehicle
Ongeveer 1988, na 'n tydperk van afwesigheid vanaf my kantoor is ek deur Japie Kok, 'n vertroueling en lid van my Kantoor, meegedeel dat hy op versoek 'n kombi met 'n afstand beheerde meganisme en 'n lading moes voorberei. Ek weet nie wie die opdraggewer was, onder watter omstandighede, deur wie en waar dit aangewend sou word nie. Ek het hom vergesel na Vlakplaas waar hy die Volkswagen kombi aan my getoon het. Ek kan nie onthou hoe groot die lading was en waar dit geplaas was nie. Ek het geglo dat dit teen 'n lid of lede van die bevrydingsorganisasies, wat in militêre hoedanigheid teen die RSA regering en sy mense gestaan het, gerig was. Soos in die oorgrote meerderheid van sulke situasies was die regverdigingsgronde nie deur die Tegniese Afdeling bepaal of bevraagteken nie, aangesien daar te goedere trou aanvaar is dat dit 'n goedgekeurde bona fide operasie van die Veiligheidstak was. Gegewe die geheimhouding, kompartementering en gekompartementeerde werkswyse, is dit ook nie geverifieer of gerapporteer nie. Of dit ooit aangewend is en indien wel, waar dit aangewend is, is nie aan my bekend nie.
9. Manufacturing and adaptation of Limpet mines, mini limpet mines, grenades and ammunition (in so far as not dealt with at hearings).
Volgens berekening moes dit ongeveer in 1985 gewees het wat ek getaak was om 'n kleefmynontsteker vir 'n SPM-kleefmyn sodanig aan te pas dat dit onmiddellik sou detoneer ten einde die operateur wat dit sou stel, in die gepaardgaande ontploffing te dood. Kleefmynontploffings was in daardie dae baie aktueel en 'n wesenlike probleem. Multi miljoene rande se skade is aangerig en baie lewens ge-eis. Ek kan vanweë die tydsverloop nie die spesifieke opdraggewer, waarskynlik 'n Senior Offisier van Veiligheidhoofkantoor, onthou nie maar het geen beswaar gehad ten opsigte van die regverdigings gronde nie, aangesien die skade aan eiendom en lewens reeds makro-omvang gehad het. Daar het 'n gees van magteloosheid geheers, aangesien daar nie 'n oplossing vir die probleem gevind kon word nie. Kleefmynontploffings het 'n geweldige intimiderende effek op die bevolking gehad en drastiese teenmaatreëls moes getref word. Deur die operateur homself te laat elimineer het geblyk die enigste uitweg te wees.
Hierdie aanpassing en gevolglike resultate het absolute wantroue in die kleefmyne gestel en ook vir 'n demoraliserende effek gesorg. Volgens ingeligtes het dit ook 'n afname in die aanwending ten gevolg gehad.
Dit dien gemeld te word dat kleefmyne en ontstekers dikwels afsonderlik vervoer is deur die onderskeie operateurs en is daar in elk geval soms slegs beheer gekry oor die ontstekers. Indien andersom is die myne dikwels "leeg gemaak" met ander woorde die springstof is of geheel of gedeeltelik verwyder, na gelang van die behoefte van die geval. Waar enigsins moontlik is die myne altyd totaal gede-aktiveer. Dit was skynbaar nie altyd moontlik nie. Ek sou my nie verder oor die meriete, keuse of opsies wou uitlaat nie, aangesien die regverdigingsgronde van elke geval na meriete hanteer is deur die onderskeie funksionarisse en nie gesetel was by die Tegniese Afdeling nie. Aanpassings is suiwer teen die breë agtergrond soos vermeld, in aanhangsel I, uitgevoer.
Ingevolge dieselfde gronde is aanpassings aan mini-kleefmynontstekers en handgranaat-ontstekers gedoen. Die kennisname van defekte Russiese handgranaatontstekers het ons genoop om dit na te vors [sien bladsy 14 & 15]. Ook met hierdie aangepasde granaatontsterkers is op dieselfde wyse en ingevolge dieselfde motivering gehandel, nl die demoralisering van die opgeleide Guerille-vegters teen die RSA regering te bewerkstellig deur wantroue in hul eie toerusting te skep. Ek kan nie onthou wie die opdraggewers was of wie hierdie stukke oor 'n verloop van jare van ons ontvang het nie. Die aanvanklike opdraggewer sou uiteraard 'n Senior Offisier van die Veiligheidstak, Hoofkantoor wees. Wat moontlik of Brig Schoon of Kol Frans van Eeden of Brig Paul Hatting kon wees. My herinnering hieromtrent is uiters vaag. Opvolg versoeke is vanaf sekere van die onderskeie Bomopruimersbevelvoerders asook direk vanaf Streke ontvang-Spesifieke identiteite onbekend.
The Committee having considered the above is satisfied that all the above incidents relate to acts associated with a political objective committed within the context of the conflict of the past and that the applicant has made a full disclosure of all relevant facts.
The applicant is accordingly GRANTED amnesty for any act or omission constituting an offence as disclosed in the above extracts.
SIGNED AT CAPE TOWN ON THIS THE DAY OF 2001.
??
2
/...
/...
