LEEN MEI verklaar onder eed
DR ALLY
Me Mei gaan u ook in Afrikaans praat?
ME MEI
Ja.
DR ALLY
U seun was ook dieselfde tyd op dieselfde dag geskiet, Johnny Karelse.
ME MEI
Ja hulle was saam geskiet.
DR ALLY
Kan u net vir ons in u eie woorde vertel wat u weet van wat gebeur het?
ME MEI
Ek weet niks wat gebeur is nie - ek het van die hospitaal die tyding af gekry dit het gebeur na my ma se huis toe, ek moet deurkom, hy is geskiet en toe het ek gegaan tot by die hospitaal. Toe ek daar kom toe sê hulle, hulle wag net vir my dat ek hom moet wegvat Tygerberg toe.
So is met hom - so is ek met hom weg Tygerberg toe, en ons het weer die nag teruggekom en so het by die - toe het hulle my sommer daar - die polisie wat hulle my aflaai in Oudtshoorn, wat ek so om die draai kom, toe sien ek daar die van nou voor my hek, en ek sien my kinders huil daar en hy ry weer so af en hy kry my ook die polisie en hy vertel vir my die kind is vyfuur oorlede, dis al wat ek kan vertel aan die Waarheidskommissie. Ek weet niks wat verder gebeur het nie.
DR ALLY
U het gesien dat u seun geskiet was.
ME MEI
Ja ek het gesien daar by die hospitaal hoe 'n hou hy gehad het, hy het een deur die oor gehad en een in sy maag en dan een deur sy hande, hy het drie houe gehad.
DR ALLY
En u seun hoe oud was u seun toe hy... [tussenbeide]
ME MEI
Hy was 15 jaar oud gewees.
DR ALLY
En enige betrokkenheid in enige politieke aktiwiteite?
ME MEI
Nee - nee hy was aan niks wat hy belanggestel hy nie, hy en Selwyn was altyd by - was altyd bymekaar gewees, Selwyn Botha.
DR ALLY
Hulle was vriende.
ME MEI
Hulle was.
DR ALLY
En so aan - so hulle was vriende?
ME MEI
Ja hulle was vriende.
DR ALLY
En - en die polisie het ook vir u geen verduideliking gegee nie.
ME MEI
Ek het niks nog vandag toe gehoor nie, wat - het nog niks gehoor wie het hom geskiet nie.
DR ALLY
Het u enige idee watter soort koeël dit was, is dit birdshot soos wat hulle gebruik het, of hoe was hy geskiet?
ME MEI
Ek weet nie watter koeëls was dit gewees nie, maar dit was net gate wat - die gat was deur die oor en 'n gat in die maag, wat die bloed uitgetap het en dan 'n gat deur sy hand.
DR ALLY
En hy was Tygerberg Hospitaal toe geneem nie waar nie?
ME MEI
Ek het hom geneem Tygerberg toe, maar hulle het niks vir my daar gesê watter koeëls is dit nie, want hulle het dit seker nog nie uitgehaal uit hom uit nie, sy [onduidelik] want hulle het gesê die een koeël wat deur die oor is, is in sy skedelbeen in sy kop.
DR ALLY
En al daai tyd toe jy saam met hom Tygeberg toe gegaan het was hy - was hy unconscious of kon hy praat of... [tussenbeide]
ME MEI
Hy het van hom niks af geweet nie, hy het nie gepraat nie niks, hy het net gebly lê wat hy so toegedraai gelê het in die laken van die hospitaal.
DR ALLY
En dit is waar hy oorlede was in Tygerberg nè.
ME MEI
In Tygerberg.
DR ALLY
En het u enige sertifikate van die hospitaal van die dokters wat verduidelik hoe - wat met hom gebeur het of hoe hy gesterf het, mediese sertifikate?
ME MEI
Nee, net die doodsertifikaat van die datum wat hy dood is, wat hulle gestuur het daarvandaan af saam met die pa wat hom - wat die lyk gaan haal het.
DR ALLY
Net 'n doodsertifikaat.
ME MEI
Ja.
DR ALLY
En u het daardie doodsertifikaat aan die Kommissie gegee toe jy jou... [tussenbeide]
ME MEI
Nee ek het hom nie gegee nie, want hulle was nog nie betrokke met my gewees nie.
DR ALLY
So u het daardie doodsertifikaat?
ME MEI
Die doodsertifikaat het ek van hom.
DR ALLY
En u kan dit beskikbaar maak vir die Kommissie.
ME MEI
Ja want dit - dis by sy ouma dit is daar.
DR ALLY
En was daar 'n saak - 'n hofsaak?
ME MEI
Nee daar was nie - niks gewees nie.
DR ALLY
En niks nie - en die polisie het nie na u gekom toe en vir u gesê wat gebeur het of... [tussenbeide]
ME MEI
Nee niks nie, daar was niks polisie gewees nie.
DR ALLY
Was jou seun nog op skool?
ME MEI
Nee hy was nie op skool nie, hy was al uit die skool uit gewees.
DR ALLY
En voor dit was daar - was daar enige probleme met die - met jou seun en die polisie of die kitskonstabels het hulle jou huis besoek of jou seun gewaarsku of was daar enige soort van kontak tussen jou seun en die polisie?
ME MEI
Nee daar was niks by my kontak gewees nie nou van hom nie.
DR ALLY
So hierdie was iets skielik wat net op daai dag gebeur het.
ME MEI
Ja.
DR ALLY
Geen geskiedenis van die polisie wat miskien vir hom gedreig het of gesê het - enige iets gesê nie.
ME MEI
Nee, want ek was mos nie op die toneel daar gewees wat hy en Selwyn gewees het nie, daarvan weet ek net dat hulle my gelaat kom het na die hospitaal toe, wat ekke nou vertel - waarheen ek nou met hom gegaan het.
DR ALLY
En op daai dag toe hulle geskiet was, het enige iets in die - in die township gebeur of wat was - wat het aangegaan daai dag toe hulle geskiet was?
ME MEI
Dit was stil by ons daar gewees in die onderkant, ek weet nie want Bhongolethu lê ver van ons af, is nog 'n lokasie van ons af, ek weet nie, ek kan nie sê wat daar gebeur is nie.
DR ALLY
Baie dankie mevrou. En so u wou ook van die Kommissie weet wat eintlik gebeur het, is dit wat - of is daar enige iets anders wat u van die Kommissie wil hê?
ME MEI
Ja ek wil vra as die Kommissie my nie kan help nie, want ek het - ek het net my man se inkomste en kan niks vir my werk nie, en hy sal ook nie vir my gewerk het.
DR ALLY
Het u ander kinders?
ME MEI
Ek het drie meisie kinders maar hulle is werkloos en twee gaan skool.
DR ALLY
So hy was jou enige seun?
ME MEI
Ja.
DR ALLY
Ja - ek sal u net 'n oomblik gee want ek weet hierdie is baie - baie swaar om iemand te verloor.
CHAIRPERSON
There is a bit of radio interference and they are changing for simultaneous translation if you could use Channel 4 for the English - I beg your pardon tell me now what - what must I say - we are going to change Xhosa to 2 and English to 3, thank you.
DR ALLY
Kan u miskien vir ons 'n bietjie vertel van die begrafnis, want ek sien dat daar probleme was toe - toe julle jou familie wou begrawe, was daar - kan jy net vir die Kommissie sê wat eintlik gebeur het.
ME MEI
Die polisie het van die huise af gegaan tot by die graveyard saam met ons, ge-escort tot daarso en weer terug en toe ons nou terugkom toe gaan ons nou weer weg van ons af, van die rygoed af, toe draai hulle nou uit, hulle kante.
DR ALLY
Was daar bepalings betrokke tot die begrafnis, het hulle gesê dat net sekere mense kon kom en nie meer as sekere mense na die begrafnis toe moet kom, of het hulle jou net laat - net jou familie begrawe soos julle wil.
ME MEI
Daar was baie mense gewees - dit was enige - almal kon [onduidelik] by die begrafnis, maar net hulle het ons daar bewaar en [onduidelik] solank die begrafnisdiens nog aangehou geraak het en so het hulle ons ge-escort tot bo by die graveyard en weer terug.
DR ALLY
En hulle was op dieselfde dag begrawe?
ME MEI
Nee, my kind was nog in die Kaap gewees, want ek het nog 'n bietjie gesukkel om die lyk hier te kry, en as [onduidelik] vir hom nie gaan haal het nie, dan moet ek nog R400-00 betaal het en toe is dit wat die Staat my help om - om die lyk te kry tot in Oudtshoorn, Kaptein Marx.
DR ALLY
Kaptein Marx het jou geld gegee om jou seun... [tussenbeide]
ME MEI
Nee - hy het self die vervoer gekry van - van hulle - hulle eie vervoer het hulle hom mee gaan haal.
DR ALLY
O! hulle het jou seun gaan haal in die Kaap.
ME MEI
Ja.
DR ALLY
Weer baie dankie mevrou.
CHAIRPERSON
Dankie - is daar - is daar vrae? Any questions - Mary Burton.
MS BURTON
It’s not really a question Your Grace, I’d just like to thank Ms Botha and Ms Mei for their courage as for Mr Douse to come and tell this very-very tragic story and to assure them that we will do all we can to find out the facts that they are clearly still very uncertain about.
CHAIRPERSON
Yes you - ons wou graag net sê dat ons aan u - onse simpatie wil vertoon en ons - ons dink dit is vir ons 'n baie groot voorreg om aan u te luister en ons is baie bly vir hierdie geleentheid dat u hier - julle storie kan vertel aan onse hele nasie, dat mense moet weet wat het gebeur hierso in hierdie klein dorpies, want stories soos die wat u ons vertel het, het nie altyd in ons nuusblaaie verskyn nie.
En nou is dit die tyd wanneer die hele nasie kan weet watter smart mense gely het. En ons hoop tog so baie dat eintlik wat gebeur het sal nie weer gebeur in ons land nie. Dat ons almal sal vry wees en almal sal gelukkig wees in hierdie land. Maar baie dankie.
MS BURTON
Thank you.
